Wagony cysterny (Z)

Wagony cysterny posia­dają nadwozie w formie zbiornika ciśnienio­wego lub bezciś­nienio­wego w kształcie walczaka z włazami i króćcami do zała­dunku i rozła­dunku. Przezna­czone są do przewozu ładunków płynnych. Zbiornik może posiadać izo­lację oraz insta­lację ogrze­wania paro­wego dla ułat­wienia opróż­niania.

Opisane typy:

• Zaekk (29R)
• Zaes (402R)
• Zaes (406Ra)
• Zaces (408R)
• Zas (452R)
• Zaes (Rt500)

---

Zaekk (29R)

Czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do przewozu produktów naftowych. Posiada samonośną konstrukcję ze zbiornikiem z otworem wlewowym i zaworem bezpieczeństwa na górze oraz zaworami spustowymi na dole po obu stronach. Wyposażony w instalację ogrzewania parowego. Wagon produkowany w latach 1958-1964 przez fabryki w Zielonej Górze i Świdnicy jako odmiana wagonu typu 28R, który opracowany został w 1956 r. z przeznaczeniem na eksport. Niektóre odmiany oznaczono seriami Zaekks, Zakk.

Wagon serii Zaekks, typu 29R

Rysunek techniczny wagonu Zaekk (29R) 
Dane techniczne wagonu Zaekk (29R)

długość [mm]:	12 800	długość ładunkowa [mm]:	-
wysokość [mm]:	4 012	powierzchnia ładunkowa [m2]:	-
rozstaw czopów skrętu [mm]:	7 200	pojemność ładunkowa [m3]:	48
masa [kg]:	23 000	min. promień łuku [m]:	75
granica obciążenia [t]:	43	maks. prędkość [km/h]:	100

---

Zaes (402R)

Czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do przewozu płynnej siarki w temperaturze ponad 120°C. Posiada izolowany zbiornik z instalacją ogrzewania parowego i zaworem bezpieczeństwa dwustronnego działania. Napełnianie odbywa się przez króciec w pokrywie włazu, do opróżniania służy zawór środkowy oraz jeden z dwóch zaworów bocznych. Konstrukcja opracowana w 1965 r., produkowana w latach 1965-1972 przez fabrykę w Świdnicy.

Rysunek techniczny wagonu Zaes (402R) 
Dane techniczne wagonu Zaes (402R)

długość [mm]:	12 340	długość ładunkowa [mm]:	-
wysokość [mm]:	4 040	powierzchnia ładunkowa [m2]:	-
rozstaw czopów skrętu [mm]:	6 800	pojemność ładunkowa [m3]:	30,2
masa [kg]:	26 000	min. promień łuku [m]:	75
granica obciążenia [t]:	54,5	maks. prędkość [km/h]:	100

---

Zaes (406Ra)

Czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do przewozu produktów naftowych. Zbiornik oparty na siodłach i mocowany stalowymi opaskami wyposażony jest w instalację ogrzewania parowego i zawór bezpieczeństwa. Do napełniania służy górny otwór, do opróżniania zawory spustowe po obu stronach wagonu. Skonstruowany przez fabrykę w Świdnicy jako zamiennik wagonów 29R i starszych. Wagon produkowany w latach 1964-1981 wraz z odmianą 406Rb (bez ogrzewania, seria Zas) na rynek krajowy, jak również na eksport.

Wagon serii Zaes, typu 406Ra

Rysunek techniczny wagonu Zaes (406Ra) 
Dane techniczne wagonu Zaes (406Ra)

długość [mm]:	12 340	długość ładunkowa [mm]:	-
wysokość [mm]:	4 270	powierzchnia ładunkowa [m2]:	-
rozstaw czopów skrętu [mm]:	6 800	pojemność ładunkowa [m3]:	61,2
masa [kg]:	22 800	min. promień łuku [m]:	75
granica obciążenia [t]:	57	maks. prędkość [km/h]:	100

---

Zaces (408R)

Czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do przewozu stężonego kwasu siarkowego. Zbiornik wyposażony w instalację ogrzewania parowego, napełniany górą, opróżniany górą za pomocą sprężonego powietrza lub dołem, przez boczne zawory spustowe. Konstrukcja opracowana w 1965 r. przez fabrykę w Świdnicy, produkowana w latach 1965-1981. Powstała również odmiana 408Ra z wózkami 2XT (serii Zace) oraz 408Rc (serii Zacs) przystosowana do przewozu kwasu solnego, z opróżnianiem wyłącznie górą.

Wagon serii Zacs, typu 408Rc

Rysunek techniczny wagonu Zaces (408R) 
Dane techniczne wagonu Zaces (408R)

długość [mm]:	12 340	długość ładunkowa [mm]:	-
wysokość [mm]:	3 745	powierzchnia ładunkowa [m2]:	-
rozstaw czopów skrętu [mm]:	6 800	pojemność ładunkowa [m3]:	34
masa [kg]:	21 500	min. promień łuku [m]:	75
granica obciążenia [t]:	58,5	maks. prędkość [km/h]:	100

---

Zas (452R)

Czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do przewozu produktów naftowych. Konstrukcja powstała w 1997 r. w ZNTK Ostróda w oparciu o elementy wagonów 406Rb. Zmiany polegały na przedłużeniu ostoi i zbiornika, zmianie sposobu mocowania zbiornika oraz wymianie zaworów. Wagony produkowane przez ZNTK Ostróda w latach 1997-2001.

Wagon serii Zas, typu 452R

Rysunek techniczny wagonu Zas (452R) 
Dane techniczne wagonu Zas (452R)

długość [mm]:	15 240	długość ładunkowa [mm]:	-
wysokość [mm]:	4 247	powierzchnia ładunkowa [m2]:	-
rozstaw czopów skrętu [mm]:	9 700	pojemność ładunkowa [m3]:	80
masa [kg]:	24 000	min. promień łuku [m]:	75
granica obciążenia [t]:	56	maks. prędkość [km/h]:	100

---

Zaes (Rt500)

Czteroosiowy wagon cysterna przeznaczony do przewozu ciężkich produktów naftowych, smoły i asfaltu. Posiada izolowany zbiornik z instalacją ogrzewania parowego, napełniany włazem górnym, opróżniany przez zawór denny i spusty boczne lub spust centralny. Wagony importowane, wyprodukowane w latach 1968-1980 przez ZDS ARAD w Rumunii.

Rysunek techniczny wagonu Zaes (Rt500) 
Dane techniczne wagonu Zaes (Rt500)

długość [mm]:	12 510	długość ładunkowa [mm]:	-
wysokość [mm]:	4 260	powierzchnia ładunkowa [m2]:	-
rozstaw czopów skrętu [mm]:	7 120	pojemność ładunkowa [m3]:	50
masa [kg]:	28 000	min. promień łuku [m]:	75
granica obciążenia [t]:	52	maks. prędkość [km/h]:	100

(c) Paweł Okrzesik 2004-2021. Wykorzystywanie materiałów bez wiedzy i zgody autora niedozwolone.