Urządzenia elektromechaniczne

Koncepcja nastawnicy elektromechanicznej (suwakowej) została opracowana przez niemiecką firmę Siemens&Halske już w XIX wieku. Pierwsze urządzenia tego typu zbudowane zostały w 1894 r. w Prerau. W 1899 r., jako pierwsza na ziemiach polskich, uruchomiona została nastawnica elektromechaniczna w Kartuzach. Początkowo stosowane były odmienne rozwiązania nastawnic różnych producentów, z czasem przyjęto konstrukcję Siemens&Halske jako znormalizowaną. Nowe nastawnice elektromechaniczne przestano budować w Polsce pod koniec lat 50.

W urządzeniach elektromechanicznych główne zależności realizowane są na drodze mechanicznej, jednak wprowadzone zostały elektryczne napędy zwrotnic, wykolejnic, rygli i sygnalizatorów (pierwotnie kształtowych). Urządzenia nastawiane są za pomocą małych przechylnych lub obrotowych dźwigienek umieszczonych w jednym, dwóch lub czterech rzędach, połączonych ze skrzynią zależności i obwodami elektrycznymi.

Nastawnica jednorzędowa Siemens&Halske 1912

Do urządzeń elektromechanicznych eksploatowanych na PKP należą:

Urządzenia typu Siemens&Halske 1912 (VES) jednorzędowe,
Urządzenia typu Pintsch, dwurzędowe,
Urządzenia typu VES dwu- i czterorzędowe,
Urządzenia typu AEG, jednorzędowe,
Urządzenia typu Orenstein&Koppel, jednorzędowe,
Urządzenia typu Scheidt&Bachmann, jednorzędowe.